Προτάσεις Δ.Κ.Μ. Αιτωλοακαρνανίας για το πρόγραμμα «Εξοικονομώ»

Θέμα: «Ιστορικό, Στατιστικά και Προτάσεις Βελτίωσης των Προγραμμάτων Εξοικονομώ από τη
Δ.Κ.Μ. Αιτωλοακαρνανίας»

Ιστορικό, Στατιστικά και Προτάσεις Βελτίωσης των Προγραμμάτων Εξοικονομώ»

Η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων στην Ελλάδα είναι μια κρίσιμη παράμετρος για την επίτευξη των στόχων αειφορίας και κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, αλλά και για τη συνολική βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Πρόκειται για μια πολιτική που συνδέεται άμεσα με την καθημερινότητα των πολιτών, καθώς μειώνει τα έξοδα ενέργειας και βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης.

Ευρωπαϊκές Οδηγίες

Τον Απρίλιο του 2024 δημοσιεύθηκε η αναθεώρηση της ευρωπαϊκής οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

Ο στόχος είναι διπλός: μείωση των ενεργειακών λογαριασμών και περιορισμός των εκπομπών.

Σύμφωνα με την οδηγία:

Κάθε κράτος-μέλος οφείλει να μειώσει τη μέση χρήση πρωτογενούς ενέργειας των οικιστικών κτιρίων κατά 16% έως το 2030 και 20–22% έως το 2035.
Για τα μη οικιστικά κτίρια, απαιτείται η ανακαίνιση του 16% των πιο ενεργοβόρων έως το 2030 και του 26% έως το 2033.
Θα υπάρξει δυνατότητα εξαιρέσεων για ορισμένες κατηγορίες, όπως τα ιστορικά ή τα εξοχικά κτίρια.
Τέλος, θεσπίζεται η υποχρέωση δημιουργίας υπηρεσιών μίας στάσης που θα παρέχουν συμβουλές για ανακαινίσεις, καθώς και διευκολύνσεις στη δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση ώστε οι παρεμβάσεις να είναι πιο προσιτές.
Επιπλέον, με την οδηγία 2023/1791, η Ελλάδα πρέπει να θεσπίσει μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας έως τον Οκτώβριο του 2025.

Εθνικοί Στόχοι

Η χώρα μας έχει θέσει ως στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση 400.000 κατοικιών έως το 2030.

Μέχρι σήμερα έχει επιτευχθεί περίπου το 50%, επομένως μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια θα πρέπει να προκηρυχθούν προγράμματα που να καλύπτουν περίπου 200.000 κατοικίες.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του «Εξοικονομώ 2025», το οποίο προκηρύχθηκε για 11.500 κατοικίες, όμως δέχτηκε πάνω από 53.000 αιτήσεις.

Αυτό δείχνει ξεκάθαρα το ενδιαφέρον των πολιτών, αλλά και την ανάγκη για συνέχιση και ενίσχυση των προγραμμάτων.

Παράλληλα, παραμένουν σημαντικές προκλήσεις:

Το γηρασμένο κτιριακό απόθεμα,
Η έλλειψη επαρκών οικονομικών κινήτρων,
Και η περιορισμένη ενημέρωση πολιτών και φορέων.
Για να επιτευχθούν οι εθνικοί στόχοι, χρειάζεται μια ολιστική και επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση, που θα συνδυάζει τεχνολογική καινοτομία, χρηματοδοτικά εργαλεία και συνεχή ενεργειακή εκπαίδευση πολιτών και επαγγελματιών.

Θετικά Σημεία των Προγραμμάτων «Εξοικονομώ»

Η εξοικονόμηση ενέργειας μεταφράζεται σε εξοικονόμηση χρημάτων, μειώνοντας τον χρόνο απόσβεσης των παρεμβάσεων.
Οι συνθήκες διαβίωσης στα νοικοκυριά έχουν βελτιωθεί αισθητά, προσφέροντας θερμική άνεση και οικονομία στη θέρμανση, στην ψύξη και στο ζεστό νερό χρήσης.
Αρνητικά Σημεία

Καθυστερήσεις στους τελικούς ελέγχους και στις πληρωμές των έργων.
Έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού για την υλοποίηση των έργων.
Το κριτήριο των βαθμοημερών στο «Εξοικονομώ 2025» ευνόησε κυρίως τις περιοχές με ανάγκη για θέρμανση, αφήνοντας πίσω άλλες περιοχές.
Το εισοδηματικό κριτήριο για την επιχορήγηση (50% για εισόδημα άνω των 5.000 ή 10.000 ευρώ) απέκλεισε πολλούς ενδιαφερόμενους, καθώς ήταν αδύνατο να καλύψουν το υπόλοιπο κόστος συμμετοχής.
Προτάσεις Βελτίωσης

Ενίσχυση οικονομικών και φορολογικών κινήτρων, καθώς και εξειδικευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων.
Ενίσχυση προϋπολογισμού και επιδότησης, για να μην υπάρχουν άδικοι αποκλεισμοί και για να δοθεί πραγματικό κίνητρο στους οικονομικά ασθενέστερους
Ίδρυση τοπικών ενεργειακών γραφείων — τα λεγόμενα one-stop shops — σε συνεργασία ΟΤΑ και ΤΕΕ, που θα παρέχουν αποκλειστικά ενημέρωση και υποστήριξη στους πολίτες.
Ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών, όπως υλικά αλλαγής φάσης (PCMs), φωτοβολταϊκά, έξυπνα δίκτυα και αυτοματισμοί.
Προσαρμογή των προγραμμάτων σε τοπικά χαρακτηριστικά, όπως κλιματικοί δείκτες ή προβλήματα αιθαλομίχλης.
Επιχορήγηση εικονικών φωτοβολταϊκών (virtual net metering), που επιτρέπουν στους καταναλωτές να έχουν τα οφέλη ενός Φ/Β συστήματος χωρίς να χρειάζεται εγκατάσταση στη στέγη — λύση ιδιαίτερα χρήσιμη για πολυκατοικίες και παλαιά κτίρια.
Απλούστευση διαδικασιών και ενίσχυση της επικοινωνίας με τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, ειδικά για άτομα ΑμεΑ ή ηλικιωμένους που δυσκολεύονται στη χρήση ψηφιακών εργαλείων.
Άμεση συνεργασία του Τεχνικού Συμβούλου με τον Ελεγκτικό Μηχανισμό, ώστε να συντομευτεί ο χρόνος ολοκλήρωσης των έργων.

Προσαρμογή σε Τοπικό Επίπεδο – Ν. Αιτωλοακαρνανίας

Λόγω του χαμηλού κατά κεφαλήν εισοδήματος, προτείνεται αυξημένο ποσοστό επιχορήγησης για την Αιτωλοακαρνανία.
Σε περιοχές με πρόβλημα αιθαλομίχλης, να εφαρμοστούν στοχευμένα μέτρα μέσω του προγράμματος.
Σε μικρούς οικισμούς κάτω των 200 κατοίκων, θα μπορούσε να εφαρμοστεί το σχέδιο Local Plan Green, με εγκατάσταση ΑΠΕ για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών ολόκληρης της κοινότητας.
⸻Εξοικονομώ 2026

Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας στη διαδικασία υλοποίησης, χωρίς όμως να τους δίνεται αποκλειστική αρμοδιότητα.
Προτείνεται το πληροφοριακό σύστημα να παραμένει ανοιχτό για μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε να επιτρέπεται η ένταξη ακινήτων με πολεοδομικές εκκρεμότητες.
Αναβάθμιση της ψηφιακής πλατφόρμας, ώστε να αντέχει στις περιόδους αιχμής και να διευκολύνει την ορθή τεκμηρίωση των παρεμβάσεων.
Μείωση της γραφειοκρατίας και απλοποίηση όλων των βημάτων, κατά το πρότυπο του «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη», όπου οι εκταμιεύσεις γίνονται σε 15 ημέρες. Αυστηρή εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας 2011/7/ΕΕ για τις καθυστερήσεις πληρωμών, που προβλέπει τόκους 12,5% σε καθυστερήσεις άνω των 60 ημερών.
Οι μηχανικοί που ασχολούνται χρόνια με τα προγράμματα αυτά έχουν αποκτήσει σημαντική εμπειρία και μπορούν να συμβάλουν στην ταχύτερη υλοποίηση εφόσον απλοποιηθούν οι διαδικασίες.
Προτείνεται επίσης η ένταξη της παρέμβασης για αυτονόμηση διαμερίσματος με λέβητα φυσικού αερίου, ειδικά σε πόλεις όπως το Αγρίνιο όπου κατασκευάζεται δίκτυο φυσικού αερίου.
Επίλογος

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» έχει αποδείξει την αξία του, τόσο περιβαλλοντικά όσο και κοινωνικά.

Για να συνεχίσει να είναι αποτελεσματικό, χρειάζεται σταθερή χρηματοδότηση, ευελιξία, δίκαια κριτήρια και λιγότερη γραφειοκρατία. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να φτάσουμε τους στόχους του 2030 και να συμβάλουμε ουσιαστικά στην πράσινη μετάβαση της χώρας.

Ακολουθήστε το Agrinio2Day  στο Google News