Τα Άγραφα…των Αγράφων

Για την ονομασία αυτής της περιοχής υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Σύμφωνα με την άποψη του Κασομούλη, άποψη με την οποία συντάσσονται πολλοί μελετητές, η ονομασία Άγραφα επικράτησε, επειδή η περιοχή δεν είχε εγγραφεί στα τουρκικά φορολογικά πρωτόκολλα. Και αυτό γιατί οι Τούρκοι, λόγω του ορεινού και δύσβατου εδάφους, δεν κατάφεραν να τους γράψουν, σε αντίθεση με τα 15 χωριά της Πίνδου που βρίσκονταν ανατολικά από τον ποταμό Καλαμά, τα ονομαζόμενα Γραμμενοχώρια, που υποτάχθηκαν στους Τούρκους και στη φορολογική τους πολιτική. Επ’ αυτού ο Π. Αραβαντινός το 1856 αναφέρει ότι «εκλήθησαν ίσως Άγραφα διότι οι κατοικήσαντες την Θεσσαλίαν οθωμανοί ουκ ηδυνήθησαν ίνα εγ- γράψωσι και την χώραν εκείνην (Αγράφων) μεταξύ των λοιπών της Θεσσαλίας χωρών…».Κατά μια άλλη εκδοχή το όνομα της περιοχής προέρχεται από την αρχαία Ελληνική φυλή των Αγραίων, που κατοικού σε κυρίως μεταξύ των ποταμών Αχελώος και Αγραφιώτης. Το όνομα των Αγραίων ετυμολογείται δια της λέξεως «άγρα», που σημαίνει «κυνήγι». Δεν είναι τυχαίο ότι προστάτιδα Θεά των Αγραίων ήταν η Αγραία Άρτεμις, που ως γνωστόν ήταν η Θεά του κυνηγιού.
Μία επίσης εκδοχή είναι να πήραν το όνομά τους από το κεφαλοχώρι Άγραφα, ιστορική έδρα του σημερινού Δήμου Αγράφων, που βρίσκεται φωλιασμένο στην καρδιά απρόσιτων βουνών, ανάμεσα στις κορυφές «Νιάλα», «Καμάρια», «Σβόνι» και δεν διακρίνεται εύκολα παρά μόνο όταν κάποιος φτάσει πολύ κοντά, ένα χωριό δηλαδή χαμένο, «άγραφο». Τέλος, κατά το Βυζαντινό χρονογράφο Μιχαήλ Ψελλό (1018-1078 μ.Χ.), το όνομα δόθηκε στην περιοχή πολλούς αιώ- νες πριν από τους Τούρκους. Συγκεκριμένα, την εποχή της Εικονομαχίας ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Κωνσταντίνος Κοπρώνυμος (741 – 775 μ.Χ.) έστειλε ανθρώπους του σε ολόκληρη την αυτοκρατορία για να διαπιστώσουν αν εκτελέστηκαν οι εντολές του για αφαίρεση των εικόνων από τις εκκλησίες. Πραγματικά, στα πεδινά της Θεσσαλίας οι εικόνες είχαν αφαιρεθεί από τους ναούς. Όταν όμως οι απεσταλμένοι του έφτασαν στην ορεινή περιοχή διαπίστωσαν με έκπληξη ότι οι εικόνες βρίσκονταν στη θέση τους. Προσπάθησαν τότε να πείσουν τους κατοίκους να συμμορφωθούν με τις διαταγές. Εκείνοι όμως, άνθρωποι περήφανοι και ανυπότακτοι, όχι μόνο δεν τους άκουσαν αλλά τους εκδίωξαν κιόλας γιατί τους θεώρησαν ασεβείς και ιερόσυλους. Όταν πληροφορήθηκαν το περιστατικό στην Κωνσταντινούπολη, ο αυτοκράτορας εξοργισμένος διέταξε να διαγράψουν αυτή την περιοχή, από τους χάρτες της αυτοκρατορίας. Έτσι, η ορεινή αυτή περιοχή ονομάστηκε Άγραφα.

π. Ευαγγέλου Ι. Φεγγούλη
Πρωτοπρεσβυτέρου – Θεολόγου
ΤΑ ΑΓΡΑΦΑ
ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ

Επιμέλεια βίντεο: Κωσταρέλλος Βασίλης

Ακολουθήστε το Agrinio2Day  στο Google News